Maymun çiçeği virüsü, Monkeybox adlı virüsün neden olduğu, kaşıntılı deri döküntüsüyle ortaya çıkan, ateşe neden olan ve insandan insana bulaşabilen bir hastalıktır. Covid-19 pandemisinin etkilerinin henüz üzerimizden atamadığımız dönemde viral bir hastalık olarak ortaya çıkan maymun çiçeği virüsü son günlerde acil durum ilanına neden olacak noktada Afrika'da tekrardan pandemi haline gelmiştir.

MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ (MONKEYPOX) NEDİR?

Maymun çiçeği virüsü ilk olarak 1958 yılında araştırma için tutulan maymun kolonilerinde çiçek benzeri bir hastalığın görülmesiyle keşfedildi ve insanlardaki ilk maymun çiçeği vakası 1970 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde (DRC) sağlık arşivinde karşımıza çıktı. İlk ortaya çıktığından beri, diğer bazı orta ve batı Afrika ülkelerindeki insanlarda da maymun çiçeği bildirilmişti. İnsanlarda maymun çiçeği vakaları, uluslararası seyahat veya ithal hayvanlarla bağlantılı olarak Amerika Birleşik Devletleri, İsrail, Singapur ve Birleşik Krallık dâhil olmak üzere Afrika dışında da görülmüştü.

MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ NASIL BULAŞIR?

Maymun çiçeği, enfekte kişiyle yakın temas yoluyla insandan insana yayılıyor. Cilt teması ve enfekte kişinin yakınında konuşmak veya nefes almak da buna dâhil.

Virüs açık yaralar, solunum yolu ya da gözler, burun veya ağız yoluyla da bulaşabiliyor.

Virüsün bulaştığı çarşaf ve nevresim, giysiler ve havlular gibi nesnelere dokunarak da hastalık yayılabiliyor.

Maymunlar, sıçanlar ve sincaplar gibi enfekte hayvanlarla yakın temas da başka bir tehlike unsuru.

Anneden bebeğe bulaşma, gebelik ve doğum sırasında ve sonrası yakın temaslarda çocuğa bulaşabiliyor.

MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Sıkça görülen ilk belirtiler arasında ateş, baş ağrısı, şişlikler, sırt ağrısı ve kas ağrıları yer alıyor.

Yüzde, ağız içinde ve el ayak vb. bölgelerde kabarcıklarla döküntü. Ateş, lenf düğümlerinde şişme, halsizlik, kas ve sırt ağrısı, baş ağrısı, solunum yolları problemleri (öksürük, burun tıkanıklığı), üşüme ve titreme.

Ateş düştükten sonra, genellikle yüzde başlayıp vücudun diğer bölgelerine, en yaygın olarak da avuç içlerine ve ayak tabanlarına yayılan bir döküntü gelişebiliyor.

Aşırı kaşıntı yapan veya ağrılı olabilen döküntüler değişip farklı aşamalardan geçebiliyor ve sonunda kabuk oluşturup dökülüyor. Bazen döküntüler deride iz bırakabiliyor.

Ciddi vakalarda lezyonlar tüm vücuda, özellikle de ağız, göz yayılabiliyor.

MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ SEMPTOMLARI NE KADAR SÜREDE ORTAYA ÇIKAR?

Maymun çiçeği virüsünün semptomları genellikle virüse kaptıktan sonraki 3 hafta içinde kendini gösterir ve kişi grip gibi maymun çiçeği belirtilerinden birini göstermeye başladıysa genellikle 1-4 gün sonra kızarıklık gelişir. Hastalık ile ilgili veriler, kişilerin semptom göstermeye başlamadan 4 gün önce bile virüsü bulaştırabildiğini de göstermektedir.

MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ TEDAVİSİ VAR MI?

Ağır maymun çiçeği vakalarına karşı koruma sağlayan aşılar bulunuyor. Çiçek hastalığında kullanılan tedavi yöntemleri Monkeybox için de yararlı olabilir, ancak ne kadar etkili oldukları henüz yeterince bilinmiyor.

MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ TÜRKİYE'DE VAR MI?

Bakanlıktan yapılan açıklama şöyle:

"14 Ağustos 2024’te Dünya Sağlık Teşkilatı tarafından gerçekleştirilen Acil Durum Komitesi Toplantısı’nın ardından M çiçeği (mpox) hastalığının uluslararası öneme sahip bir halk sağlığı acil durumu oluşturduğu açıklanmıştır.

Özellikle Afrika kıtasında görülen M çiçeği (mpox) hastalığı vakasına Türkiye’de 2024 yılında rastlanmamıştır. Ülkemizde henüz herhangi bir kısıtlama veya ek tedbir ihtiyacı bulunmamaktadır.

Bakanlığımızca gerekli çalışmalar yürütülmekte, bilim kurulumuz ve sağlık altyapımızla süreç hassasiyetle takip edilmektedir.

Güncel bilgiler kamuoyunun bilgisine sunulacaktır."